Βιβλιογραφία σε εργασία: Πώς τη γράφω; (Harvard - APA)

Μια πτυχιακή ή διπλωματική εργασία πρέπει να έχει συγκεκριμένη δομή, αλλά και να ακολουθεί τα πρότυπα που ορίζει κάθε πανεπιστήμιο. Απαραίτητο στοιχείο μιας εργασίας αποτελεί και η βιβλιογραφία, η οποία συμπεριλαμβάνεται στο τέλος του εγγράφου. Πώς, όμως, θα γράψεις σωστά τη βιβλιογραφία ώστε να περιλαμβάνει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες και να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του πανεπιστημίου;

Τι είναι η βιβλιογραφία;

Η βιβλιογραφία είναι μία λεπτομερής λίστα που περιλαμβάνει όλες τις πηγές από τις οποίες αντλήθηκαν πληροφορίες για τη δημιουργία μίας εργασίας. Είναι απαραίτητη σε όλες τις πανεπιστημιακές εργασίες, καθώς επιτρέπει στον αναγνώστη να αναζητήσει εύκολα τα συγγράμματα και τις έρευνες που αξιοποιήθηκαν από τον φοιτητή.

Καθώς αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της πτυχιακής ή της διπλωματικής σου, είναι σημαντικό να παρουσιάσεις τη βιβλιογραφία με σωστό τρόπο, ο οποίος είναι αποδεκτός τόσο από το πανεπιστήμιο φοίτησης όσο και την ευρύτερη ακαδημαϊκή κοινότητα.

Πώς γράφεις βιβλιογραφία σε εργασία;

Για να γράψεις βιβλιογραφία σε εργασία πρέπει να συμβουλευτείς τα υπάρχοντα πρότυπα συγγραφής βιβλιογραφίας, καθώς και τον τρόπο παρουσίασης των βιβλιογραφικών αναφορών που προτιμά το πανεπιστήμιό σου. Τα πιο συνηθισμένα πρότυπα είναι αυτά του Harvard και του APA.

Αφού μιλήσεις με τον επιβλέποντα καθηγητή σου και εξερευνήσεις την ιστοσελίδα του πανεπιστημίου για να βρεις ποιον τρόπο γραφής απαιτεί από τους φοιτητές, το πιθανότερο είναι να καταλήξεις σε ένα από τα παρακάτω πρότυπα.

Βιβλιογραφία Harvard

Η βιβλιογραφία Harvard πρέπει να παρουσιάζεται με χρονολογική σειρά, ξεκινώντας με την πιο πρόσφατη έκδοση και να έχει τη μορφή: Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος) Τίτλος: υπότιτλος. Τόπος έκδοσης: Εκδότης. Τονίζεται πως ο τίτλος και ο υπότιτλος πρέπει να είναι σε πλάγια γραφή.

Αναλυτικότερα:

Αν πρόκειται για παραπομπή εντός του κειμένου, τότε η μορφή που χρησιμοποιείται είναι:

Για αυτολεξεί απόσπασμα:
Ο Επίθετο (έτος) αναφέρει «Απόσπασμα»

Όταν πρόκειται για σύνοψη της ιδέας του συγγραφέα:
Σύμφωνα με τον Επίθετο (έτος) ένας από τους λόγους…(παράφραση του κειμένου)

Για τα συγγράμματα με έως τρεις συγγραφείς, αναφέρονται τα ονόματα όλων των συμμετεχόντων, ενώ για βιβλία με περισσότερους από τρεις συγγραφείς, συνηθίζεται η μορφή (Επίθετο κ.ά., έτος). Αν πρόκειται για έργο κάποιου συλλογικού οργάνου ή οργανισμού, τότε χρησιμοποιείται η ονομασία του φορέα, ενώ αν η πηγή είναι κάποιος ιστότοπος, χρησιμοποιείται ο τίτλος του.

Στη βιβλιογραφία στυλ Harvard που συμπεριλαμβάνεται στο τέλος της εργασίας, οι πηγές πρέπει να αναφέρονται με την εξής μορφή:

Για βιβλία με έναν συγγραφέα:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος έκδοσης) Τίτλος: υπότιτλος. Τόπος έκδοσης: Εκδότης.

Για βιβλία με δύο ή τρεις συγγραφείς:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος, Επίθετο, Αρχικό ονόματος και Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος έκδοσης) Τίτλος: υπότιτλος. Τόπος έκδοσης: Εκδότης.

Για βιβλία με περισσότερους από τρεις συγγραφείς:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος, Επίθετο, Αρχικό ονόματος, Επίθετο, Αρχικό ονόματος και Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος έκδοσης) Τίτλος: υπότιτλος. Τόπος έκδοσης: Εκδότης.

Για βιβλία με συγγραφέα συλλογικό όργανο:
Συλλογικό όργανο (Έτος έκδοσης) Τίτλος: υπότιτλος. Τόπος έκδοσης: Εκδότης.

Για βιβλίο με επιμελητή:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Επιμ.). (Έτος έκδοσης) Τίτλος: υπότιτλος. Τόπος έκδοσης: Εκδότης.

Για έκδοση μεταγενέστερη της πρώτης:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος έκδοσης) Τίτλος: υπότιτλος. Αριθμός έκδοσης. Τόπος έκδοσης: Εκδότης.

Για κεφάλαιο βιβλίου:
Επίθετο συγγραφέα κεφαλαίου, Αρχικό ονόματος. (Έτος έκδοσης) ‘Τίτλος κεφαλαίου’. Σε Επίθετο, Αρχικό ονόματος. επιμ. Τίτλος βιβλίου. Τόπος έκδοσης: Εκδότης.

Για ηλεκτρονικό βιβλίο:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος έκδοσης) Τίτλος. Διαθέσιμο στο: URL [Ημερομηνία πρόσβασης]

Για διδακτορική διατριβή:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος υποβολής) Τίτλος διατριβής. Μη εκδοθείσα διδακτορική διατριβή. Ονομασία εκπαιδευτικού ιδρύματος.

Για κυβερνητικές εκδόσεις:
Όνομα φορέα. (Έτος έκδοσης) Τίτλος. Τόπος έκδοσης: Εκδότης (αριθμός τόμου, τεύχος). Ανακτήθηκε από: URL [Ημερομηνία πρόσβασης]

Για πρακτικά συνεδρίου:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος) ‘Τίτλος εισήγησης’, Τίτλος συνεδρίου. Τοποθεσία και ημερομηνία συνεδρίου. Τόπος έκδοσης: Εκδότης, σελίδες.

Για άρθρο έντυπου περιοδικού:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος έκδοσης) ‘Τίτλος άρθρου’. Τίτλος περιοδικού, αριθμός τόμου (αριθμός τεύχους), σελίδες.

Στην περίπτωση περισσότερων συγγραφέων, για τη συγγραφή των ονομάτων, ακολουθείται η μορφή που χρησιμοποιείται και για τα βιβλία.

Για άρθρο ηλεκτρονικού περιοδικού:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος) ‘Τίτλος άρθρου’, Τίτλος περιοδικού, αριθμός τόμου (αριθμός τεύχους), σελίδες. Διαθέσιμο στο: URL [Ημερομηνία πρόσβασης]

Για άρθρο σε έντυπη εφημερίδα:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος έκδοσης) ‘Τίτλος άρθρου’, Τίτλος εφημερίδας, ημερομηνία έκδοσης, σελίδες.

Για άρθρο σε ηλεκτρονική εφημερίδα:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος) ‘Τίτλος άρθρου’, Τίτλος εφημερίδας, ημερομηνία έκδοσης. Διαθέσιμο στο: URL [Ημερομηνία πρόσβασης]

Για διαδικτυακό τόπο (website):
Ονομασία φορέα (Έτος δημοσίευσης ή τελευταίας ενημέρωσης) Τίτλος ιστότοπου. Διαθέσιμο στο: URL [Ημερομηνία πρόσβασης]

Για ιστοσελίδα (webpage):
Ονομασία φορέα (Έτος). Τίτλος σελίδας. Διαθέσιμο στο: URL [Ημερομηνία πρόσβασης]

Αν δεν υπάρχει ημερομηνία έκδοσης, χρησιμοποιείται η συντομογραφία [χ.χ.].

Για δημοσιεύσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης:
Όνομα Ευρωπαϊκού Οργάνου (Έτος έκδοσης) Τίτλος. Τόπος έκδοσης: Εκδότης.

Για οπτικοακουστικό υλικό:
Τίτλος (Έτος διανομής) Ονοματεπώνυμο σκηνοθέτη [τύπος υλικού]. Τόπος παραγωγής: Εταιρεία παραγωγής

Για άρθρο σε Blog:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος δημοσίευσης ή τελευταίας ενημέρωσης) ‘Τίτλος’, Τίτλος ιστότοπου, Ημερομηνία δημοσίευσης. Διαθέσιμο στο: URL [Ημερομηνία πρόσβασης]

Ολοκλήρωσες το μεταπτυχιακό σου και σκέφτεσαι το επόμενό σου βήμα; Μάθε τα πάντα για το διδακτορικό, τις προϋποθέσεις εισαγωγής, τη διάρκεια και το κόστος του και συνέχισε την εκπαίδευσή σου στο ανώτατο επίπεδο σπουδών.

Βιβλιογραφία APA

Η βιβλιογραφία APA πρέπει να παρουσιάζεται με αλφαβητική σειρά, με βάση το επώνυμο του πρώτου συγγραφέα και να έχει τη μορφή: Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος). Τίτλος: υπότιτλος. Εκδότης.

Αναλυτικότερα:

Αν πρόκειται για παραπομπή εντός του κειμένου, τότε η μορφή που χρησιμοποιείται είναι:

Για αυτολεξεί απόσπασμα:
Ο Επίθετο (έτος) αναφέρει «Απόσπασμα»

Όταν πρόκειται για σύνοψη της ιδέας του συγγραφέα:
Σύμφωνα με τον Επίθετο (έτος) ένας από τους λόγους…(ακολουθεί παράφραση του κειμένου)

Για τα συγγράμματα με έως τρεις συγγραφείς, αναφέρονται τα ονόματα όλων των συμμετεχόντων με τη χρήση κόμματος και του συμβόλου “&”, ενώ για βιβλία με περισσότερους από τρεις συγγραφείς, συνηθίζεται η μορφή (Επίθετο κ.ά., έτος). Αν πρόκειται για έργο κάποιου συλλογικού οργάνου ή οργανισμού, τότε χρησιμοποιείται η ονομασία του φορέα, ενώ αν η πηγή είναι κάποιος ιστότοπος, χρησιμοποιείται ο τίτλος του.

Στη βιβλιογραφία στυλ APA που συμπεριλαμβάνεται στο τέλος της εργασίας, οι πηγές πρέπει να αναφέρονται με την εξής μορφή:

Για βιβλία με έναν συγγραφέα:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος έκδοσης). Τίτλος: υπότιτλος. Εκδότης.

Για βιβλία με δύο συγγραφείς:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. & Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος έκδοσης). Τίτλος: υπότιτλος. Εκδότης.

Για βιβλία με περισσότερους από δύο συγγραφείς:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος., Επίθετο, Αρχικό ονόματος. & Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος έκδοσης). Τίτλος: υπότιτλος. Εκδότης.

Για βιβλία με συγγραφέα συλλογικό όργανο:
Συλλογικό όργανο. (Έτος έκδοσης). Τίτλος. Εκδότης.

Για βιβλίο με επιμελητή:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Επιμ.). (Έτος έκδοσης). Τίτλος: υπότιτλος. Εκδότης.

Για έκδοση μεταγενέστερη της πρώτης:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος έκδοσης). Τίτλος: υπότιτλος (Αριθμός έκδοσης). Εκδότης.

Για κεφάλαιο βιβλίου:
Επίθετο συγγραφέα κεφαλαίου, Αρχικό ονόματος. (Έτος έκδοσης). Τίτλος κεφαλαίου. Στο Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Επιμ.), Τίτλος βιβλίου (σελίδες κεφαλαίου). Εκδότης.

Για ηλεκτρονικό βιβλίο:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος έκδοσης). Τίτλος. Εκδότης. Ανακτήθηκε στις Ημερομηνία, από URL

Για διδακτορική διατριβή:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος υποβολής). Τίτλος διατριβής. Αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή. Ονομασία εκπαιδευτικού ιδρύματος, Τοποθεσία ιδρύματος.

Για κυβερνητικές εκδόσεις:
Όνομα φορέα. (Έτος έκδοσης). Τίτλος. Ανακτήθηκε στις Ημερομηνία, από URL

Για πρακτικά συνεδρίου:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος). Τίτλος εισήγησης. Στο Ονοματεπώνυμο (Επιμ.), Τίτλος συνεδρίου, ημερομηνία συνεδρίου (σελίδες άρθρου στο βιβλίο των πρακτικών). Εκδότης.

Για άρθρο έντυπου περιοδικού:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος έκδοσης). Τίτλος άρθρου. Τίτλος περιοδικού, αριθμός ετών έκδοσης (αριθμός τεύχους για το τρέχον έτος έκδοσης, αν υπάρχει), σελίδες.

Στην περίπτωση περισσότερων συγγραφέων, για τη συγγραφή των ονομάτων, ακολουθείται η μορφή που χρησιμοποιείται και για τα βιβλία.

Για άρθρο ηλεκτρονικού περιοδικού:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος). Τίτλος άρθρου. Τίτλος περιοδικού, αριθμός ετών έκδοσης (αριθμός τεύχους για το τρέχον έτος έκδοσης, αν υπάρχει), σελίδες. Ανακτήθηκε στις Ημερομηνία από URL

Για άρθρο σε έντυπη εφημερίδα:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος, μήνας και ακριβής ημερομηνία έκδοσης). Τίτλος άρθρου. Τίτλος εφημερίδας, σελ. ή σσ. (αριθμός σελίδων).

Για άρθρο σε ηλεκτρονική εφημερίδα:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος, μήνας και ακριβής ημερομηνία δημοσίευσης). Τίτλος άρθρου. Τίτλος εφημερίδας. Ανακτήθηκε στις Ημερομηνία, από URL

Για διαδικτυακή πηγή με όνομα συγγραφέα:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Έτος πρόσβασης στην ιστοσελίδα). Τίτλος. Όνομα ιστότοπου. URL

Για διαδικτυακή πηγή χωρίς όνομα συγγραφέα:
Τίτλος. (Έτος, μήνας και ακριβής ημερομηνία δημοσίευσης). Όνομα ιστότοπου. URL

Για κινηματογραφική ταινία ή βίντεο:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Παραγωγός) & Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Σκηνοθέτης). (Έτος). Τίτλος [Κινηματογραφική Ταινία]. Τόπος παραγωγής: Εταιρεία παραγωγής.

Για τηλεοπτική ή ραδιοφωνική εκπομπή:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Σεναριογράφος) & Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Σκηνοθέτης). (Έτος, μήνας και ακριβής ημερομηνία εκπομπής). Τίτλος [Τηλεοπτική ή Ραδιοφωνική εκπομπή]. Πόλη εκπομπής του προγράμματος: Εταιρεία παραγωγής ή Σταθμός.

Ολοκλήρωσες την πτυχιακή σου και σκέφτεσαι το επόμενο βήμα στην εκπαίδευσή σου; Ανακάλυψε 8 λόγους για να κάνεις μεταπτυχιακό και συνέχισε τις σπουδές σου στο επόμενο επίπεδο.

Άλλα δημοφιλή συστήματα γραφής της βιβλιογραφίας

Αν και οι πιο συνηθισμένες μορφές γραφής της βιβλιογραφίας είναι αυτές του Harvard και του APA, κάποια τμήματα ζητούν από τους φοιτητές να γράψουν τη βιβλιογραφία με στυλ Vancouver ή Chicago. Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά αυτών των δύο εναλλακτικών προτύπων;

Βιβλιογραφία Vancouver

Το σύστημα βιβλιογραφίας Vancouver απαιτεί την αρίθμηση των παραπομπών εντός του κειμένου και την αντιστοίχισή τους με τις βιβλιογραφικές αναφορές που γίνονται στο τέλος της εργασίας και είναι, επίσης, αριθμημένες.

Η μέθοδος αυτή διευκολύνει τον αναγνώστη στην αναζήτηση των πηγών, καθώς μπορεί να σημειώσει τους αριθμούς και να βρει εύκολα την πηγή στην οποία αντιστοιχούν. Το βιβλιογραφικό σύστημα Vancouver χρησιμοποιείται κυρίως σε συγγράμματα που αφορούν την ιατρική και τις επιστήμες της υγείας.

Βιβλιογραφία Chicago

Η βιβλιογραφία με στυλ Chicago διαφέρει σε σχέση με τα υπόλοιπα συστήματα, αφού πέρα από το τέλος της εργασίας, οι πηγές παρουσιάζονται και με μορφή υποσημείωσης, σε όλα τα σημεία που γίνονται παραπομπές.

Αυτός ο τρόπος παρουσίασης δίνει έμφαση στις πηγές με τη μεγαλύτερη σημασία και τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στο τελικό αποτέλεσμα της εργασίας και επιτρέπει στους αναγνώστες να δουν εύκολα από που αντλήθηκε μια συγκεκριμένη πληροφορία. Το βιβλιογραφικό σύστημα Chicago χρησιμοποιείται κυρίως στις ανθρωπιστικές επιστήμες και τις τέχνες.

Αν είσαι φοιτητής, αλλά παράλληλα εργάζεσαι στον ιδιωτικό ή τον δημόσιο τομέα, μπορείς να ενημερωθείς για τη φοιτητική άδεια που δικαιούσαι και να κερδίσεις λίγο επιπλέον χρόνο για διάβασμα σε κάθε εξεταστική!

Αυτόματη βιβλιογραφία στο Word

Η προσθήκη της βιβλιογραφίας σε μια εργασία με το στυλ που ζητά το πανεπιστήμιο φοίτησης είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα, καθώς πρέπει να προσέξεις πολλές μικρές λεπτομέρειες, όπως παρενθέσεις, κόμματα και τελείες, που μπορούν να κάνουν τη διαφορά ανάμεσα στη σωστή και τη λάθος παρουσίαση των πηγών σου.

Ωστόσο, για να κερδίσεις χρόνο, μπορείς να προσθέσεις αυτόματα τη βιβλιογραφία μέσω του Word. Αφήνοντας τον κέρσορα στο σημείο που θέλεις να προσθέσεις μία παραπομπή και επιλέγοντας “Εισαγωγή παραπομπής” στην ενότητα “Στυλ” του Word, έχεις τη δυνατότητα να εισάγεις τις απαραίτητες πληροφορίες, να επιλέξεις το κατάλληλο στυλ και να αποκτήσεις αυτόματα το αποτέλεσμα που θέλεις.

Σε τι χρησιμεύει η βιβλιογραφία; (επίλογος)

Η βιβλιογραφία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι μιας πανεπιστημιακής εργασίας και οι λόγοι για τους οποίους είναι απαραίτητη είναι ιδιαίτερα σημαντικοί. Χρησιμοποιώντας βιβλιογραφικές παραπομπές, ο συγγραφέας μπορεί να δείξει από που έλαβε τις πληροφορίες που αξιοποίησε και παράλληλα να βοηθήσει τους αναγνώστες να κάνουν τη δική τους έρευνα. Η ύπαρξη της βιβλιογραφίας εξασφαλίζει διαφάνεια, ενώ επίσης, αποτρέπει τη λογοκλοπή.

Αξίζει, λοιπόν, να μάθεις πώς να γράφεις σωστά τη βιβλιογραφία στις εργασίες σου και να εξασφαλίσεις την επιτυχία σε κάθε σου βήμα!